Πνευματικά Δικαιώματα

Μπορώ να χρησιμοποιήσω υλικό από βιβλίο που συνέγραψε ο διδάσκων του μαθήματος;

Εφόσον το βιβλίο έχει εκδοθεί, στις περισσότερες περιπτώσεις τα δικαιώματα έχουν περιέλθει στον εκδότη, οπότε πρέπει να ληφθεί άδεια ή να χρησιμοποιηθεί σύμφωνα με το άρθρο 19. Υπάρχουν βέβαια περιπτώσεις διαφορετικών συμφωνιών συγγραφέων – εκδοτών, οπότε τα δικαιώματα πρέπει να εξεταστούν κατά περίπτωση. Εάν πρόκειται για απλές σημειώσεις που δεν έχουν δημοσιευτεί, μπορούν να χρησιμοποιηθούν.

Μπορώ να χρησιμοποιήσω υλικό που αντλώ από δημόσια έγγραφα, τα οποία όμως δεν είναι διοικητικές, νομικές ή δικαστικές πράξεις, αλλά π.χ. οδηγίες του Υπουργείου (βλ. Οδηγίες Μελετών Οδικών Έργων);

Εφόσον το υλικό είναι ελεύθερο στο διαδίκτυο και αποτελεί δημόσιο έγγραφο, μπορεί να χρησιμοποιηθεί.

Πώς κατοχυρώνεται το όνομα του δημιουργού και του τίτλου του έργου πιο σωστά μέσω creativecommons.org, με ελληνικά ή μεταφρασμένο στα αγγλικά;

Οι άδειες Creative Commons αναγνωρίζουν τους ελληνικούς χαρακτήρες, οπότε και στα ελληνικά η παραπομπή θα γίνει κανονικά. Μπορεί να κατοχυρωθεί τίτλος για το έργο των δημιουργών και στα αγγλικά, εφόσον επιθυμεί να είναι διαθέσιμο σε μηχανές αναζήτησης.

Τα πνευματικά δικαιώματα των εργασιών που εκπονούνται μέσα στο πανεπιστήμιο σε επίπεδο προπτυχιακό, μεταπτυχιακό ή διδακτορικών διατριβών εκχωρούνται στο πανεπιστήμιο ή παραμένουν στον δημιουργό τους;

Εφόσον οι ερευνητές αμείβονται για την εκπόνηση μιας συγκεκριμένης έρευνας, εκχωρούν τα δικαιώματά τους στο Πανεπιστήμιο. Στις περισσότερες περιπτώσεις, ωστόσο, δεν υπάρχει σχέση έργου ή εργασίας, οπότε τα πνευματικά δικαιώματα ανήκουν κανονικά στον δημιουργό. Αυτό μπορεί να αλλάξει εάν υπάρχει οποιαδήποτε συμβατική σχέση μεταξύ των μερών που επιφέρει ρητή μεταφορά ή αδειοδότηση της πνευματικής ιδιοκτησίας.

Μπορώ να χρησιμοποιήσω λογοτύπους δημοσίων φορέων ή σήματα στην παρουσίασή μου;

Ναι, εφόσον δε δημιουργείται σύγχυση σε σχέση με το προϊόν ή την υπηρεσία που συνδέεται με τον λογότυπο. Δικαιώματα απορρέουν από την εμπορική εκμετάλλευση του λογοτύπου. Για παράδειγμα, δεν μπορεί να χρησιμοποιηθεί ο λογότυπος του ΑΠΘ ισχυριζόμενος ότι εργάζομαι για αυτό, εάν κάτι τέτοιο δεν ισχύει.

Μπορώ να ενσωματώσω στο υλικό μου screenshots που απεικονίζουν λογισμικό που προστατεύεται;

Ναι, αφού δεν δίνεται τη δυνατότητα χρήσης (οπότε δεν αποτρέπεται η εμπορική του εκμετάλλευση), αλλά απλά απεικονίζεται η γραφική διεπαφή για εκπαιδευτικούς λόγους ή για κριτική του τρόπου λειτουργίας του.

Μπορώ να χρησιμοποιώ υλικό που βρίσκω σε site με αδειοδότηση που επιτρέπει μόνο ενσωμάτωση υπερσυνδέσμου (π.χ. cybercollege.com);

Όχι, εφόσον στον ιστότοπο αναφέρεται ρητώς ότι ο δημιουργός επιτρέπει μόνο θέαση και παραπομπή στο site του, το υλικό μπορεί να χρησιμοποιηθεί μόνο παραπέμποντας τον χρήση με τον ανάλογο υπερσύνδεσμο.

Μπορώ να χρησιμοποιήσω υπερσυνδέσμους που θα κατευθύνουν τον χρήστη στο προστατευμένο υλικό, εφόσον δεν μπορώ να το χρησιμοποιήσω διαφορετικά;

Ο υπερσύνδεσμος είναι μια ασφαλής λύση σε περίπτωση που δεν είναι δυνατή η εκκαθάριση πνευματικών δικαιωμάτων με κανέναν άλλο τρόπο. Επειδή ο χρήστη κατευθύνεται απευθείας στον δημιουργό, δεν παραβιάζεται κανενός είδους δικαίωμα.

Έχω έτοιμο υλικό του διδάσκοντα, το οποίο εμπεριέχει εικόνες και αποσπάσματα από διάφορες πηγές που δεν κατονομάζονται. Τι πρέπει να κάνω;

Όποια άδεια και να έχει το υλικό που χρησιμοποιώ, το μόνο βέβαιο είναι ότι πρέπει να υπάρχει τεκμηρίωσή της πηγής του (αναφορά στην πηγή και τον δημιουργό). Άρα το πρώτο βήμα είναι να αναζητηθούν οι πρωτογενείς πηγές με τη βοήθεια του διδάσκοντα που συνέταξε το υλικό. Ακολούθως, εξετάζεται αν οι πηγές υπόκεινται σε δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας και εφόσον ναι, εάν διατίθενται με ανοικτές άδειες. Τα επόμενα βήματα περιγράφονται στα στάδια εκκαθάρισης.

Σελίδες